جامعه آنلاین "سرویس فرهنگی هنری" :سریال معمای شاه که این روزها از شبکه اول سیما پخش می شود در این قسمت به خروج فوزیه همسر اول محمد رضا پهلوی پرداخت خروجی که شاید می شد با اندکی تحقیق در تاریخ زوایای تاریک آن را روشنتر کرد نه اینکه فقط به همان چیزهایی پرداخت که تاکنون و به صورت کلی مطرح بوده است چیزهایی که میراث تاریخ نویسان پهلوی دوم است و روایت همان بود که انها و باب میل شاه نوشته بودند و نه چیزی بیشتر که البته با اندکی تلاش می توانست بهتر از این باشد 

برخی بر آنند که طلاق فوزیه از شاه به مانند ازدواج آن دو، بر اساس ارادة خارجی صورت گرفت. اگر نفوذ آلمان در دولت رضا شاه باعث شده بود که انگلیس ازدواج فوزیه و محمد‌رضا را برنامه‌ریزی کند، اراده انگلیس برای تأسیس دولت اسرائیل، علت این متارکه به شمار می‌رود. از نظر این کارشناسان انگلیس و بانیان دولت یهودی اسرائیل که در سال ۱۹۴۸ دولت اسرائیل را تأسیس کردند،‌ به خوبی آگاه بودند که حضور فوزیه در دربار ایران باعث خواهد شد، دولت ایران به راحتی نتواند مواضع منعطفی به نفع دولت اسرائیل از جمله شناسایی آن داشته باشد.

 تصور این موضوع، بسیار ساده است که اگر فوزیه در مقام شهبانوی ایران باقی مانده بود شاه ایران نمی‌توانست تنها دو سال پس از تأسیس اسرائیل، این کشور را در سال ۱۹۵۰ مورد شناسایی قرار دهد. بدین ترتیب بود که افرادی به بدگویی از فوزیه نزد محمد‌رضا پرداختند تا پاکدامنی فوزیه را لکه‌دار کنند. همچنان که همین افراد فوزیه را از روابط نامشروع شاه با دیگر زنان آگاه ساختند تا در نتیجه، این دو را به یکدیگر دلسرد کنند و از آن مهم‌تر فوزیه را تهدید کردند که اگر ایران را ترک نکند، جان خود را از دست خواهد داد. بدین ترتیب، در همان سالی که اسرائیل تأسیس شد، طلاق فوزیه از شاه نیز صورت گرفت.

گفتنی است گفتنی است فوزیه طی نخستین جنگ اعراب و اسرائیل، در مه ۱۹۴۸ ، به منظور ترغیب مردم برای جنگ با اسرائیل لباس رزمی به تن می‌‌کرد و عکسهای او در جرائد به چاپ می‌رسد تا بدین وسیله هر چه بیشتر مردم برای رفتن به جبهه ترغیب شوند (یکی از تصویرهای این صفحه )

 

 فوزیه فؤاد شاه‌دخت مصر و شهبانوی ایران (به عربی: فوزیة بنت الملک فؤاد) (۱۴ آبان ۱۳۰۰ اسکندریه، مصر - ۱۱ تیر ۱۳۹۲، اسکندریه) شاهزاده‌ای مصری و نخستین همسر محمدرضا پهلوی بود. محمدرضا پهلوی قبل از آن که به پادشاهی برسد به مدت یک سال همراه با همسرش فوزیه در کاخ مرمر تهران اقامت داشتند.

فوزیه نخستین همسر محمدرضا پهلوی و خواهر ملک فاروق پادشاه مصر بود و حاصل ازدواج او با محمدرضا شاه دختری است به نام شهناز.

فوزیه شهروند مصر ولی از تبار چرکسی، آلبانیایی و فرانسوی بود. او از دودمان پادشاهی محمدعلی پاشا بود. خاندان محمدعلی از تبار آلبانیاییبودند که در زمان فرمان‌روایی عثمانی‌ها در مصر به مدارج بالا رسیدند. ازدواج با شاه به فوزیه تابعیت ایرانی بخشید و مجلس شورای ملی او را ایرانی‌الاصل اعلام کرد

ازدواج او با محمدرضا به هنگام ولیعهدی او در تاریخ ۱۶ مارس ۱۹۳۹ در قاهره انجام گرفت. پس از برگشت از ماه عسل، مراسم ازدواج در تهران نیز تکرار شد. دو سال بعد محمدرضا جانشین پدرش رضاشاه شد. با آغاز سلطنت محمدرضا، روابط سرد میان این زوج به سرعت رو به تیرگی نهاد.اشرف پهلوی (خواهر دوقلوی شاه) و ارنست پرون (دوست صمیمی شاه) در ایجاد این تیرگی نقشی کلیدی داشته‌اند..

فوزیه به فعالیتهای اجتماعی چندان علاقه‌ای نداشت. روابط او نیز منحصر به میهمانی‌های پر تکلف درباری بود. تنها میهمانانی که مرتبا به دعوت فوزیه به کاخ می‌آمدند، سفیر مصر و همسرش بودند.اولین فرزند محمدرضا برخلاف توقعات، دختر شد و نام او را شهناز پهلوی(بعدها همسر اردشیر زاهدی) گذاشتند.

با درگذشت رضاشاه در آفریقای جنوبی، جسد وی از مسیر مصر به تهران آمد. جنازه برای مدتی(تا زمان آماده شدن آرامگاه شاه عبدالعظیم) در مسجد رفاعیبه امانت گزارده شد. در این مدت شمشیر جواهر نشان و مدالهای وی به سرقت رفت. همه مطلع بودند که ملک فاروق به چنین چیزهایی برای تکمیل کلکسیونهای شخصی اش نیاز و علاقه فراوانی دارد. این ماجرا و رابطه عاشقانه اشرف با یکی از مخالفان رژیم خدیوی مصر، نقطه آغاز درگیریهای لفظی، توهین‌ها و تحقیرها به فوزیه بود. فوزیه ظاهرا برای استراحت و تمدد اعصاب به مصر رفت و دیگر هیچگاه بازنگشت. محمدرضا به طور غیابی وی را طلاق داد. 

 

متن نامه درخواست طلاق فوزیه

همسر عزیزم

از عالیجناب سفیر مصر در ایران شنیدم که شما مایل هستید مستقیما از طرف من بشنوید که مایل به پایان دادن به زندگی زناشوئی خود هستم… در حقیقت من چنین تصمیمی را گرفته‌ام و به سفیر شما در مصر اطلاع داده‌ام و این یادداشت تاکیدی است بر این تصمیم نهایی من…

ازدواج ما، برای اعلیحضرت و من، آن سعادتی را که حق هر دوی ماست، به ارمغان نیاورد و بعد از تفکر زیاد به این نتیجه رسیدم که تنها طلاق است که می‌تواند سعادت ما را به صورت جداگانه تامین کند. از شما درخواست می‌کنم موافقت کنید نقطه پایانی را به این وضع که ادامه بیشتر آن امکان ندارد، بگذاریم. من می‌دانم که طلاق برای هر دوی ما دردآور است ولی ما باید در راه کشورهای خود فداکاری کنیم. اعلی حضرت می‌توانند همیشه در انتظار دوستی صادقانه اینجانب باشند. از درگاه خداوند خواهان سعادت آن اعلی حضرت و رفاه کشورتان هستم.
امضاء : فوزیه احمد فواد

 

متن اعلام طلاق از طرف شاه

متن اعلام طلاق از دربار ایران که محمدرضا خود شخصاً از رادیو برای ملتش خواند :

سه سال پیش علیا حضرت ملکه فوزیه بنا به دلایل پزشکی ایران را ترک گفتند و اخیرا تقاضای طلاق کرده‌اند، زیرا اقامت معظم لها در تهران برایشان از نظر سلامت جسمانی مضر است. در اجابت به این درخواست، ما محمدرضا پهلوی شاهنشاه ایران طلاق خود را از همسرم علیاحضرت فوزیه اعلام می‌کنیم… این طلاق در روابط ایران و مصر اثری نخواهد داشت، بلکه این روابط بهتر از گذشته خواهد بود.

ثبت رسمی طلاق در مصر به سال ۱۹۴۵ و در ایران به سال ۱۹۴۸ انجام شد

فوزیه در در ۲۸ مارس ۱۹۴۹ با یکی از خویشاوندان دور خاندان سلطنتی مصر سرهنگ اسماعیل حسین شیرین‌بک  ازدواج کرد. اسماعیل شیرین آخرین وزیر جنگ و فرمانده نیروی دریایی سابق پادشاهی مصر پیش از کودتای افسران آزاد مصر بود. فوزیه از اسماعیل شیرین دو فرزند آورد یکی نادیه که در سال ۱۹۵۰ متولد شد و با یک هنرمند مصری ازدواج کرد و دیگری حسین که در سال ۱۹۵۵ به دنیا آمد.

با کودتای ضد سلطنتی ۱۹۵۲ در مصر، عنوان شاهزادگی از فوزیه گرفته و ثروتش نیز مصادره شد. او پس از آن حاضر به ترک کشورش نشد و به همراه همسرش در اسکندریه زندگی می‌کرد. فوزیه هیچ‌گاه در مورد دوران ملکه بودنش مصاحبه‌ای نکرد و خاطراتش را منتشر ننمود

فوزیه در حالی در محله سموحه در شهر اسکندریه مصر زندگی می کرد. که سایت عربی ایلاف طی گزارشی از نحوه زندگی فوزیه پس از انقلاب اخیر مصر در سال ۲۰۱۱ نوشته بود:‌ بسیاری از اهالی محله ای که فوزیه در آن زندگی می کند از حضور وی در محله شان اطلاع ندارند، و حتی برخی از زنده بودن وی دچار شگفتی شده بودند. فوزیه در ویلائی زندگی می کند که گویی سال ها هیچ انسانی در آن نبوده است.

سرانجام فوزیه در ۱۱ تیر ۱۳۹۲ درسن ۹۲ سالگی و در مصر درگذشت. و بر اساس مذهب اهل سنت در محل مقبره خانوادگی شوهرش در قاهره به خاک سپرده شد در مراسم تشیع این ملکه سابق و شاهدخت مصری فقط تعداد کمی از بستگان وی حضور داشتند  

 

تصاویری از مراحل مختلف زندگی فوزیه 

 

 

 

و تصاویر  زیر از مراسم تشیع جنازه اوست